सरकारहरुको इतिहासमा बारवटा टेबलको एउटा विशेष स्थान छ । यिनीहरू एकैपटकमा रोमन गणराज्यको आधार, शताब्दीऔसम्म रोमन कानूनको आधार हुनुको साथसाथै मानवता, जोन लोकको दर्शन र अमेरिकी स्वतन्त्रताको घोषणामा विकसित भएर जाने विचारहरुको बीउ थिए । निश्चित रूपमा हामी केही अधिकारहरुको संरक्षणको बारेमा कुरा गर्देछौ ।लगभग ६ शताब्दी ई।पू. का रोमन मानिसहरुलाई दास बाहेक) दुई वर्गमा विभाजित गर्न सकिन्छ: कुलीन र सर्वसाधारण । पहिला वर्ग धनी थिए, यी जग्गावाल नागरिकहरुसँग धन, शक्ती, वैभव र मतदान गर्ने अधिकार थियो । दोस्रो वर्गसँग यी केही कुराहरु थिएनन (अथवा धेरै कम थिए) । तर उनीहरु दास भने थिएनन । सत्तामा धेरैजसो कुलीन वर्गको बर्चस्व भएकाले र उनीहरूले आफै नै कानून बनाउने भएकाले उनीहरु आफ्नै वर्गको स्वार्थसिद्दी हुने किसिमका कानून बनाउथे । यदि सर्वसाधारणको स्वार्थ उनीहरुको बाटोमा तेर्सियो भने यी कानूनहरूले सबै कुराको थान्को लगाउने छन - कुलीनहरू सोच यस्तो थियो ।
सर्वसाधारणहरू भने अर्कै सोचिरहेका थिए । उनीहरु आधारभूत अधिकारहरु चाहन्थे र उनीहरु यसकोलागी नागरिक बिद्रोह गर्न तयार समेत थिए । ई।पू. ४९४ मा उनीहरूले अर्को राज्य खडा गर्ने सम्मको धम्की दिए । यहाँसम्म आइपुग्दा सर्वसाधारणको बिशाल जनसंख्याको अगाडी कुलीनहरुलाई पनि आफ्नो कुर्सीमा कान ठाडो पार्न बाध्य बनायो । यो सबैको नतीजा थियो - बारवटा टेबल ।
यी टेबलहरू, जसलाई ५ औ शताब्दीको मध्यमा पूर्ण गरिएको थियो, ढुङ्गाका टुक्राहरू थिए जसमा कानूनका धाराहरू कोरिएका थिए । लिखित कानून भएपछि कानूनका निर्माता र कानून लागू गर्ने अधिकारीहरूले आफ्नो मूड अनुसार कानून घुमाउन नपाउने भए । कानूनलाई सार्वजनिक गरिएपछि (ढुङ्गामा कोरेर सार्वजनिक प्रदर्शनी गरेपछि) सबैले कानूनको बारेमा जानकारी पाउने भए । यसो भएपछि मलाई कानून थाहा थिएन भनेर कसैले फुत्किन पनि नपाउने भए । कानून सार्वजनिक भएपछि यसको बारेमा जान्नु र यसलाई पालना गर्नु सबैको कर्तब्य भयो ।
हामीसँग अझैसम्म बाँचेर रहेका ती बारवटा टेबलका केही खण्डहरूका चाखलाग्दा कुराहरू मुख्यतः निम्न छन:
टेबल १ ले भन्छ कि कसैमाथि कुनै दोष लगाइएको छ भने दोष लगाउने र दोष लगाइएको दुबै पक्ष न्यायाधीशको अगाडी उपस्थित हुनुपर्छ । यदि तोकिएको मितिमा कुनै पक्ष उपस्थित भएन भने न्यायाधीशले उपस्थित पक्षको पक्षमा निर्णय गर्न सक्नेछन ।
टेबल ३ ले आसामीलाई ऋण तिर्न ३० दिनको समय दिएको छ । यसपछि साहुले आसामीलाई पक्रन र उसलाई बन्दी बनाउन सक्नेछ । टेबल ४ ले कसैको पनि इच्छापत्र कानूनी रूपले प्रभावकारी हुने कुराको ग्यारण्टी गर्छ ।
टेबल ८ ले निश्चित अपराधहरुमा दिइने सजायहरू तोकेको छ । यस अनुसार यदि कुनै साक्षि अदालतमा उपस्थित हुन सकेन भने उसलाई जीवनभर साक्षि बन्न दिइने छैन । अर्को महत्वपूर्ण बुँदामा भनेको छ कि कसैले अदालतमा झुटो कुरा बोलेको पाइएमा उसलाई मृत्युदण्डको सजाय दिइने छ ।
टेबल ९ ले घुस खाने न्यायाधीश र राज्यद्रोह गर्ने मानिसहरुलाई मृत्युदण्डको सजाय तोकेको छ ।
टेबल ११ ले कुलीन र सर्वसाधारण बीच बिहेवारी बर्जित गरेको छ । यसैले सर्वसाधारणले केही धेरै महत्वपूर्ण अधिकारहरु हासिल गरेपनि उच्च वर्गसँग सम्बन्ध राख्न नपाउने भए । शाशक वर्गले जे भए पनि आफ्नो दुनो सोझ्याउनु नै थियो ।
No comments:
Post a Comment